Ön Çapraz Bağ Nedir?

Çapraz bağlar diz eklemin iç kısmında yer alırlar ve uyluk kemiği ile kaval kemiği arasında

çaprazlamasına uzanırlar. Her diz ekleminde ön ve arka olmak üzere iki adet çapraz bağ vardır.

Ön Çapraz Bağ Ne işe Yarar?

Çapraz bağlar diz ekleminin aşırı şekilde öne ve arkaya kaymasına engel olarak dizin kendi ekseni

etrafında dengeli bir şekilde dönmesini sağlarlar.

Ön çapraz bağ; dizin öne kaymasını, arka çapraz bağ ise arakaya kaymasını engeller.

Diz ekleminin dayanıklılığını sağlayan dış yan ve iç yan bağlarda bulunmaktadır. Fakat bu bağlar çok

nadir yaralanırlar.

Ön çapraz bağ en sık yaralanan bağdır.

Ön çapraz bağ yırtıldığında ne olur?

Ön çapraz bağ dizin öne kaymasını engellediği için yaralanma durumunda ve sonrasında diz

ekleminde boşalma ve güvensizlik hissi oluşur.

Ön Çapraz Bağ Nasıl Yırtılır?

Ayak sabit dururken vücudun diz üzerinde dönmesi sonucunda yırtık oluşur ve halat kopma sesi gibi

“pat” diye ses duyulabilir. Genellikle futbol, basketbol veya kayak gibi ani durup dönme gerektiren

sporlarda gerçekleşir.

Ön Çapraz Bağ Yırtığı Sonrası Ne olur?

Ön çapraz bağ olmadığında diz ekleminin dengesi bozulduğu için dizin içerisinde bulunan menisküs ve

kıkırdak yapılara binen yükler artar ve dengesiz yüklenme sonucunda da diz ekleminin aşınması yani

kireçlenmesi gelişir.

Ön Çapraz Bağ Yırtığında Şikâyetler Nelerdir?

Ön çapraz bağ yırtığı olduğunda diz içinde ciddi bir kanama meydana gelir ve dizde şişlik oluşur.

Ayrıca diz ağrısı, hareket kısıtlılığı, dizi tam düz yapamama, güvensizlik hissi, aksayarak yürüme

görülür.

Genellikle ağrı nedeni ile çok fazla yürüneme olmayacağı için dizde boşalma şikayeti pek fazla

görülmez. Bazen hastalar yaralanma esnasında ”pat” diye kopma sesinde bahsedebilirler. İlerleyen

dönemlerde;

koşamama,

spor yapamama,

ani sıçrama durma ve dönme hareketinde güvensizlik hissi,

merdiven inerken boşalma hissi oluşur.

Ön Çapraz Bağ Yırtığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Ön çapraz bağ yırtığı tedavi edilmez ise aktif spor yapılamayacağı gibi zorlanma durumlarında diz

burkulmalarında artış ve dizin balansının bozukluğuna bağlı olarak menisküs ve kıkırdak yaralanaması

gibi geri dönüşsüz hasarlar oluşacaktır.

Ön çapraz bağın tamir edilmesi ile menisküs ve kıkırdak hasarının oluşmayacağı bilinmektedir.

Ön Çapraz Bağ Yırtığı Olduğunda Teşhis Nasıl Konulur?

İlk yaralanma sırasında yırtık oluşmuş ise diz ekleminde şişlik ve gerginlik olacağı için çok şiddetli ağrılı

olur. Ağrı nedeni ile bazı özellikli testler muayene sırasında yapılamaz. Yaralının muayenesi tam

olarak yapılamaz ve hastaya ön çapraz bağ yırtığı şüphesi ile diz eklemini görüntülemek için MR

istenir.

Geç dönem başvuran hastada ise özel testler yapılabilir ve bu muayeneler ile tanı konulabilir.

Ön Çapraz Bağ Yırtığı Nasıl Tedavi Edilmelidir?

Gelişen ameliyat teknikleri ile cerrahi tedavi ile başarılı sonuçlar alınmaktadır.

Genç hastalarda ameliyat dışı tedavilerin faydalı olmadığı görülmüş ve hastalar için en iyi tedavi

seçeneğinin ameliyat olduğu bilimsel otoriteler tarafından kabul edilmiştir.

Orta yaş ve üzeri hastalarda ameliyat kararı vermede en önemli kıstas aktif sportif faaliyettir.

Orta yaş üstünde ve aktif spor yapmayan, hareketsiz bir yaşam sürdüren kişilerde ise ameliyat dışı

yöntemler denenebilir.

Ön Çapraz Bağ Tamiri Nasıl Oluyor?

Kopan ön çapraz bağ bazı istisnalar dışında dikilerek tamir edilemez.

Günümüzde ön çapraz bağ tamiri ameliyatları kapalı (artroskopik) olarak yapılmaktadır.

Tamir için kopan bağ yerine başka bir bağ kullanılarak nakil işlemi yapılmaktadır.

Hastanın kendi vücudundan (otogreft) başka bir bölgeden alınan bağ nakil amaçlı kullanılır. Genellikle

uyluk arka iç adalesi lifleri (hamstring) kullanılır. Bu liflerin alınması ile kişide bir soruna neden olmaz.

Profesyonel sporcularda bu liflerin kaybı performans düşüklüğüne sebep olacağı için kadavradan

alınan tendonlar/lifler kullanılarak nakil işlemi yapılır.

Ön Çapraz Bağ Tamiri Ameliyatında Ne Kadar Süre Hastanede Kalırım?

Ön Çapraz Bağ Tamiri Ameliyatı Sonrası Beni Neler Bekliyor?

Ön çapraz bağ tamir ameliyatı yaklaşık bir / bir buçuk saat sürmektedir.

Genellikle bir gün süre ile yataklı hizmet yeterli olmaktadır.

Ameliyat sonrası gün taburculuk gerçekleşmektedir.

Hasta ameliyat sonrası özel bir dizlik (açı ayarlı dizlik) ile ayağa kalkıp basabilmektedir.

Menisküs tamiri veya kıkırdak onarımı yapılmış ise hastanın yürümesine koltuk değneği ile izin verilir

fakat ayağının üzerine basmaması gerekmektedir.

Taburcu olan hastalar takılan dizlik ile hemen aynı gün diz egzersizlerine başlatılır ve her hafta

Açı ayarlı dizlikte yapılan değişiklikler ile 6.haftada tam diz hareket açıklığı elde edilir ve tam kas gücü

sağlanması için fizik tedavi egzersizleri başlanır.

Sıklıkla masa başı işi yapanlar 3.hafta ve ayakta iş yapanlar ise 6.haftada işlerine dönebilirler.

3.ayda düz koşulara başlanır ve 6.ayda aktif temas sporlarına (futbol, basketbol gibi) dönebilirler.

OP.DR.Özgür Oktay NAR

0rtapedi ve Travmatoloji Uzmanı